W roku 2000 Fundacja na Rzecz nauki Polskiej ogłosiła konkurs ARCHEO zaadresowany do jednostek naukowych prowadzących prace wykopaliskowe, jak też dla tych, które wykonują badania na rzecz archeologii. Celem konkursu było udzielenie tym placówkom pomocy w zakupie sprzętu i wyposażenia pozwalającego na wykorzystanie w archeologii najnowszych technik i metod, udostępnianych jej obecnie przez inne dyscypliny naukowe (takie jak np.: biologia, geologia, chemia, fizyka).

Jednym z nagrodzonych projektów jest projekt pt. " Identyfikacja gatunkowa pozostałości kostnych ryb z wykopalisk archeologicznych przy pomocy molekularnych markerów genetycznych" opracowany przez zespół w składzie: Prof.dr hab. Mirosław Łuczyński, dr Paweł Brzuzan, mgr inż. Sławomir Ciesielski, reprezentujący Zakład Genetyki Ewolucyjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

" Powszechnie wykorzystywaną metodą identyfikacji gatunków, do których należą odkrywane w wykopaliskach fragmenty szkieletów, jest morfologiczne porównywanie poszczególnych kości z odpowiadającymi im elementami szkieletów współcześnie żyjących gatunków. Metodę tą można stosować jedynie wtedy, gdy badane elementy szkieletu nie są zniszczone, natomiast wszystkie uszkodzone kości zazwyczaj wyklucza się z analizy. Przy stosowaniu tej metody konieczne jest dysponowanie szerokim materiałem porównawczym, reprezentującym wszystkie mogące występować na danym terenie gatunki oraz różne stadia ontogenezy ryb. Jednak nawet dysponując ogromnym materiałem porównawczym nie udaje się dokonać bezbłędnej identyfikacji kości należących do mieszańców międzygatunkowych. Ze względu na brak materiału porównawczego najczęściej z analiz wyklucza się również szczątki należące do wymarłych gatunków.

Dzięki rozwojowi nowoczesnych technik biologii molekularnej istnieją metody, które mogą usunąć niektóre ograniczenia, charakterystyczne dla tradycyjnych metod archeozoologicznych. Najnowocześniejszą i obecnie najdokładniejszą z nich jest zastosowanie specyficznych markerów genetycznych, umożliwiających odróżnienie gatunków na podstawie różnic w budowie strukturalnej (sekwencji nukleotydów DNA) homologicznych genów. Metoda ta pozwala na dokładną identyfikację gatunków nawet w oparciu o zniszczone, drobne fragmenty kostne. Ponadto niektóre z tych markerów są nie tylko specyficzne gatunkowo, ale również mogą wskazać populację, z której pochodzi dany osobnik. Dzięki swoim szczególnym zaletom metody te są coraz częściej stosowane w badaniach archeozoologicznych"

 Sławomir Ciesielski

counter.bloke.com